Ý nghĩa của phương châm chỉ đạo phòng chống dịch Covid-19 của Thủ Tướng Chính phủ “Lấy xã, phường, thị trấn là pháo đài, người dân là chiến sĩ” là gì? Có thể hiểu và giải thích làm rõ như sau:

 I- VỀ KHÁI NIỆM

- “Pháo đài” là một thuật ngữ quân sự, chỉ nơi xây dựng kiên cố ở một địa điểm-vị trí cao, có đặt súng lớn để bảo vệ một địa phương, một địa thế xung yếu. Trong chiến tranh, chúng ta đã xây dựng nhiều pháo đài được bố trí ở nhiều làng xã, tạo thành thế trận chiến đấu liên hoàn, “thiên la địa võng” nhằm đẩy lùi, ngăn chặn các đợt càn quét, tiến công của quân địch, nhờ đó mà giữ vững, bảo đảm an toàn các cụm chiến đấu làng xã, góp phần bảo vệ cuộc sống, lao động sản xuất của nhân dân ở cơ sở.

- “Chiến sĩ” là một thành phần trong lực lượng vũ trang (bao gồm: quân đội, công an và dân quân tự vệ). Ngoài ra, chiến sĩ còn được hiểu là người theo đuổi, phục vụ sự nghiệp chính nghĩa và chiến đấu, hy sinh vì những lý tưởng cao cả. Đảng viên cộng sản thường được gọi là “chiến sĩ cách mạng” hay “chiến sĩ cộng sản” với ý nghĩa như vậy. 

- “Trung tâm” là chỗ chính giữa, trọng yếu, giữ vị thế quan trọng hàng đầu và có khả năng tác động, lan tỏa đến các nhân tố xung quanh.

- Còn “chủ thể” là bộ phận chính, giữ vai trò chủ đạo. 

II- VỀ Ý NGHĨA

- Nói đến “xã phường là pháo đài chống dịch” thực chất nhằm khẳng định vị trí, vai trò rất quan trọng của địa bàn cơ sở; đồng thời đề cao vị trí, tầm mức ảnh hưởng của đội ngũ cán bộ cơ sở đối với sự thành bại của nhiệm vụ phòng, chống dịch COVID-19. 

- Nói đến “Người dân là chiến sĩ, là trung tâm, chủ thể trong phòng, chống dịch” nhằm nhấn mạnh vị trí, vai trò có ý nghĩa quyết định của mọi người dân trong cuộc chiến chống “giặc COVID-19”. Vì nhân dân là thành phần đông đảo nhất trong xã hội. Sức mạnh của nhân dân là sức mạnh dời non lấp bể, sức mạnh “đập đá vá trời”, do đó việc huy động sức dân, làm cho mọi người dân đồng tình, ủng hộ và chủ động, tích cực, tự giác tham gia phòng, chống dịch COVID-19 không chỉ nhằm phát huy sức mạnh tổng lực để sớm khống chế, kiểm soát được dịch bệnh, mà còn góp phần khơi dậy, phát huy sức mạnh ý chí niềm tin, nguồn lực vật chất và tinh thần to lớn của nhân dân trong cuộc chiến chống lại kẻ thù vô hình đặc biệt nguy hiểm này.

- Việc chủ trương “lấy xã, phường là pháo đài phòng, chống dịch” là hoàn toàn đúng đắn, phù hợp với hệ thống chính trị và mô hình quản trị ở Việt Nam. Vì xã, phường là nơi cứ trú của các tầng lớp nhân dân. Hệ thống chính trị ở xã, phường là nơi gần dân nhất, hiểu dân nhất và là nơi trực tiếp thực hiện mọi chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và địa phương.

III- VỀ TRÁCH NHIỆM

1. Đối với cấp ủy, chính quyền xã phường (gọi tắt là chính quyền cơ sở)

- Muốn xã, phường thật sự trở thành pháo đài chống dịch hiệu quả thì đòi hỏi đội ngũ cán bộ cấp ủy, chính quyền phải biết xây dựng các phương án, kế hoạch “tác chiến” chống dịch một cách khoa học, phù hợp với đặc điểm dân cư, địa lý, kinh tế, xã hội, phong tục văn hóa và tình hình dịch tễ ở địa phương; đồng thời biết bố trí, sử dụng các lực lượng, đội hình chống dịch một cách hợp lý; có sự phân công, phối hợp rõ ràng, hiệu quả của các thành phần tham gia chống dịch gắn với trách nhiệm của mỗi cá nhân trên từng vị trí công tác. 

- Mặt khác, để mỗi người dân trở thành một chiến sĩ phòng, chống dịch thì yêu cầu cán bộ cơ sở (xã/phường, thôn/bản, khu/tổ dân phố) phải làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền, giáo dục, vận động, hướng dẫn nhân dân hiểu biết và nắm được các kỹ năng cơ bản trong việc bảo vệ bản thân, gia đình, cộng đồng trên địa bàn cư trú.   

- Triển khai tốt Phương châm “4 tại chỗ”

(1)- Dự phòng, cách ly, điều trị tại chỗ;

(2)- Cơ sở vật chất, trang thiết bị, thuốc, dụng cụ phòng hộ theo yêu cầu tại chỗ;

(3)- Kinh phí tại chỗ;

(4)- Nhân lực tại chỗ;

- Triển khai tốt “ Thông điệp 5T” của Bộ Y tế

(1)- Tuân thủ nghiêm 5K

- Trước hết, mỗi cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên trong hệ thống chính trị của xã phải thực hiện nêu gương, nghiêm túc thực hiện tốt thông điệp 5K của Bộ Y tế: Khẩu trang - Khử khuẩn - Khoảng cách - Không tập trung - Khai báo y tế.

- Vận động, giải thích, thuyết phục, hướng dẫn, yêu cầu người dân không ra khỏi nhà, “ai ở đâu ở đó”, cách ly người với người, nhà với nhà, xã phường với xã phường. Giải thích cho người dân hiểu rõ: “Người dân là trung tâm phục vụ, là chủ thể trong phòng, chống dịch. Sự tham gia, chấp hành, tuân thủ quy định của người dân đóng vai trò quyết định thành công trong phòng, chống dịch. Đây là trách nhiệm, là nghĩa vụ và quyền lợi của mỗi người dân để bảo vệ sức khỏe cho chính mình, gia đình mình và cộng đồng. Chiến thắng dịch bệnh là chiến thắng của Nhân dân”.

- Tuyệt đối không để người dân di chuyển khỏi nơi cư trú từ thời điểm có quyết định giãn cách tới khi hết giãn cách (trừ những người được chính quyền cho phép). Tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

(2)- Thực phẩm đủ tại nhà

Có giải pháp hỗ trợ, giải quyết về nhu cầu lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm như đi chợ hộ, hỗ trợ tiếp nhận, vận chuyển hàng hóa cho người dân để người dân an tâm ở nhà. Đảm bảo an sinh xã hội tại nhà, đặc biệt quan tâm tới gia đình có người nhiễm, người có hoàn cảnh khó khăn, nhóm dễ bị tổn thương...

(3)- Thầy, thuốc đến tận gia

Tuyên truyền rộng rãi, kiểm soát nghiêm ngặt và thực hiện ngay các biện pháp hỗ trợ cần thiết về y tế, bảo đảm mọi người dân được chăm sóc y tế để người dân an tâm “ai ở đâu ở đấy”.

(4)- Test COVID tất cả

Thực hiện xét nghiệm toàn bộ người dân, đặc biệt là tại các địa bàn có nguy cơ rất cao, hoặc nguy cơ cao (vùng đỏ, vùng cam) để sàng lọc, phát hiện sớm người nhiễm, hạn chế lây lan ra cộng đồng và tổ chức chăm sóc người nhiễm phù hợp.

(5)- Tiêm chủng tại phường/ xã

Tiêm vaccine phòng COVID-19 ngay ở xã, phường, tại trạm y tế hoặc điểm tiêm lưu động, bố trí nhiều điểm tiêm để người dân trong các nhóm đối tượng tiêm chủng được tiêm vaccine phòng COVID-19 sớm nhất, gần nhà nhất có thể. Ưu tiên tiêm vắc xin cho người dân ở khu vực vùng đỏ của xã, phường, thị trấn và đội ngũ tuyến đầu chống dịch trong khu vực vùng đỏ như: Quân đội, Công an, Y tế, lực lượng tình nguyện giao nhận hàng hóa (shipper), nhân viên thu gom rác thải sinh hoạt,…

2.  Đối với người dân, cần phải có trách nhiệm:

- Chấp hành nghiêm túc các chủ trương, đường lối, chính sách pháp luật của Nhà nước (Chỉ thị 15, Chỉ thị 16 Thủ tướng Chính Phủ….), quy định của chính quyền địa phương. Đặc biệt là: thực hiện 5K (Khẩu trang- Khử khuẩn- Khoảng cách- Không tập trung- Khai báo y tế) và người dân không ra khỏi nhà, “ai ở đâu ở đấy”

- Không đăng tải các thông tin sai sự thật, chưa được kiểm chứng, gây hoang mang dư luận về tình hình dịch bệnh.

- Không lơ là, chủ quan, không hoang mang, lo lắng, không giấu bệnh. Khai báo trung thực về lịch sử dịch tễ (đối với các trường hợp F0, F1, F2)

- Tích cực tham gia xét nghiệm sàng lọc COVID-19 theo yêu cầu của địa phương. Tham gia tiêm vắc xin khi đến lượt, không lựa chọn vắc xin.

- Chủ động phát hiện, khai báo về các trường hợp không tuân thủ quy định về phòng, chống dịch cho địa phương.

Tựu trung lại, “lấy xã, phường, thị trấn là pháo đài, người dân là chiến sĩ” trong phòng, chống dịch, hàm ý mong muốn và nhắc nhở xã, phường ở nơi có dịch thì phải biết phát huy sức chiến đấu tại chỗ để sớm đẩy lùi, tiêu diệt “giặc COVID-19”; còn đối với các xã phường đang ở “vùng xanh” thì kiên quyết phải giữ vững vành đai an toàn, không để dịch COVID-19 xâm nhập, lây lan vào cộng đồng. Đó là cái đích tối thượng của pháo đài chống dịch ở địa bàn cơ sở xã, phường, thị trấn.