Phát biểu đề dẫn, GS.TS Võ Văn Sen, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh cho biết “Một số vấn đề về chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam” là hội thảo đầu tiên về vấn đề này dưới góc độ sử học và ông hy vọng hội thảo sẽ mở đầu cho nhiều hội thảo khoa học tiếp theo.
Nhà sử học Dương Trung Quốc tại Hội thảo
Hơn 50 tham luận được gửi tới hội thảo cùng ý kiến trình bày từ các chuyên gia, nhà khoa học. Các bài tham luận đã tập trung làm rõ sự cần thiết, tính tất yếu của cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam (giai đoạn 1977-1979); làm rõ việc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam (trước ngày 7/1/1979) và nhiệm vụ quốc tế của Việt Nam ở Campuchia (1979-1989) là hai vấn đề khác nhau, mỗi vấn đề có bối cảnh lịch sử, nguyên nhân, diễn biến khác nhau nhưng có quan hệ logic với nhau. Đại biểu Bình Thuận với tham luận “sự phát triển logic của chủ nghĩa nước lớn với chiến tranh biên giới Tây Nam”, đã làm rõ thêm những đóng góp của Bình Thuận trong cuộc chiến tranh này: gửi nhiều con em, sức người, sức của, sống chiến đấu và làm nghĩa vụ quốc tế trên đất bạn Campuchia.
PGS.TS Hà Minh Hồng (Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) nhấn mạnh đó là cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc kiểu mới của quân và dân Việt Nam thời hiện đại với nhiều đặc điểm đặc thù. Đó là cuộc chiến tranh chính nghĩa, đạt được những kết quả thành công mang nhiều ý nghĩa dân tộc và quốc tế to lớn: đã đánh bại các lực lượng chiến tranh, bộ máy chiến tranh của chế độ diệt chủng, bảo vệ vững chắc biên cương Tổ quốc; tiêu diệt chế độ diệt chủng, giúp nước bạn Campuchia làm lại cuộc cách mạng.
Tại hội thảo, các đại biểu cũng đã thảo luận, phân tích nhiều khía cạnh, vấn đề về bối cảnh, nguyên nhân, diễn biến cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc; nghệ thuật quân sự, ngoại giao của Việt Nam; kinh nghiệm từ thực tiễn cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc gắn với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc…/.